Erol Güney'in kedisi

Erol Güney'in Ke(n)disi (Haluk Oral-M. Şeref Özsoy, YKY, 2005) kitabını okuyorum bu ara. 

Erol Güney'in kedisi de kendisi kadar meşhur. Orhan Veli, 22 yaşına kadar yaşayan Edibe adlı kedi için aşağıdaki şiiri yazmış.

"Erol Güney'in kedisinin
bahar mevsiminde
toplum meseleleri karşısında takındığı tavrı anlatır şiirdir.

Bir erkek kediyle bir parça ciğer;
Dünyadan bütün beklediği
Ne iyi!

Erol Güney'in kedisinin hamileliğini anlatır şiirdir

Çıkar mısın bahar günü sokağa,
İşte böyle olursun.
Böyle yattığın yerde
Düşünür düşünür,
Durursun"

Erol Güney kim peki? Kendisiyle ilgili güzel bir köşe yazısı şurada.

Aslında Tel Aviv'de yaşayan Güney'den haberdar olunan ve biyografisinin yazılması fikrinin ortaya çıktığı dönemi hatırlıyorum. O sıralar o yayınevinde çalışıyordum. Çok heyecan uyandırmıştı Erol Güney'in hayatı. Yeni keşfedilmiş bir mücevher gibi. Yaşadıkları gerçekten kayıt altına alınması gereken şeylerdi. Malum söz uçar, yazı kalır.

Güney, 1914 Odessa doğumlu çevirmen ve gazeteci.  Musevi. 2009'da 95 yaşında vefat etti. Uzunca bir süre Şalom gazetesinde yazdı.

Türk vatandaşlığına geçtikten 35 yıl sonra vatandaşlıktan çıkarılıyor. O kısım uzun hikaye... Çevirmenlik dışında gazetecilik de yapıyor ve çevresi çok geniş, bir dışişleri bilgisini (Sovyetler'in Türkiye ile ilişkileri iyileştirmek istediğine dair bir bilgi) haber yapması, üstüne de kaynağını açıklamaması hoş karşılanmıyor. 

Türkiye aleyhine çalışmak ve casus olmakla suçlanıyor, "çok şey bildiği" gerekçesiyle çıkarılıyor vatandaşlıktan. Bakanlar Kurulu kararıyla "iskat ediliyor" 1955'te, Yozgat kampına sürülüyor. Hem de bir davete gideceği için üzerinde olan smokiniyle. Bu kıyafet casusluk şüphesini güçlendiriyor.

Sabahattin Eyuboğlu'yla, Orhan Veli'yle, Mina Urgan'la, Güzin Dino'yla, Azra Erhat'la arkadaş. İlk mavi yolculuk mürettebatından. Hasan Ali Yücel'in, Milli Eğitim Bakanlığı'nda Batı klasiklerini Türkçeye kazandırmak için kurduğu Tercüme Bürosu'nda çevirmen olarak çalışıyor. O dönem Orhan Veli, Necati Cumalı, Melih Cevdet Anday çalışıyor bu büroda. Birçok önemli edebiyat eserini Türkçeye kazandırıyorlar. Yıl 1945.

Sonrasında ise zor günler başlıyor. 1946'da tek parti iktidarı çökünce Hasan Ali Yücel istifaya zorlanıyor, Tercüme Bürosu da dağıtılıyor. Agence France Press'te gazetecilik yapan Güney de, vatandaşlıktan çıkarılınca Yozgat'tan Paris'e gidiyor, oradan da İsrail'e yerleşiyor. Şalom'a yazmayı sürdürüyor.

İlginç bir hayat, ilginç bir kitap...